Tượng Thành Cát Tư Hãn do đời sau dựng lại
|
Thành Cát Tư Hãn được xem là hero khác lạ quan trọng trong lịch sử nhân loại với khả năng quân sự và góc nhìn lỗi lạc. Đế chế nhạo Mông Cổ lỗ do Thành Cát Tư Hãn lập nên được xem là nước nhà có quy mô liền mạch và lớn nhất quả đât trong khoảng trước đến nay. Loạt bài này sẽ kể lại những câu chuyện chân thực về thế cuộc, sự nghiệp và khả năng kiệt xuất của Thành Cát Tư Hãn. |
Đế quốc Mông Cũ kĩ từng sống sót trong các thế kỷ 13,14 và là nước nhà có bờ cõi liền mạch lớn nhất trong lịch sử con người. Khởi đầu trên các thảo nguyên Trung Á, đế quốc Mông Cũ kĩ đã trải dài trong khoảng Đông Âu tới hồ Nhật Bản, bao gồm phần nhiều rộng lớn của Siberia ở phía bắc, và vươn đến phía nam đến Đông Nam Á, tiểu đất liền Ấn Độ, cao nguyên Iran và Trung Đông.
Ở thời điểm hùng mạnh nhất, đế quốc Mông Cổ trải dài 9.700 km, diện tích cương vực lên đến 24 triệu km2, tương đương 16% quy mô đất liền của Trái Đất và kẻ thống trị 100 triệu thần dân. Thành Cát Tư Hãn là “ông chủ” của đế quốc Mông Cổ lỗ thời gian hùng mạnh nhất trái đất. Hàng chục triệu người đã chết nơi vó ngựa của quân Thành Cát Tư Hãn đi qua.
Năm 1279, diện tích Mông Cũ rích thông suốt một dài từ Á sang Âu, dài hơn 9.000km, rộng 24 triệu km2.
Thành Cát Tư Hãn xuất hiện năm 1162 với tên gốc là Thiết Mộc Chân, kết hôn năm 16 tuổi và có tất cả hoàng hậu trong tổng thể cuộc đời bản thân.
Thiết Mộc Chân mở màn tương lai bằng cách liên kết với Thoát Lý, một thủ lĩnh địa phương được phong tước Vương Hãn. Chính Thoát Lý là người đề nghị cho Thiết Mộc Chân mượn 20.000 quân để sản xuất đế chế đầu tiên Đối Địch các kẻ thù chính của quân Mông Cũ rích gồm Nãi Man, Miệt Nhi Khất, Đảng Hạng, Kim và Tatar.
Khét tiếng máu lạnh, Thiết Mộc Chân có quan lăn tay chọn người tình nghĩa và xứng đáng chứ không phụ thuộc quan hệ mái ấm, một điểm độc đáo ở kỷ nghuyên đó. Bộ luật mang tên Yassa của ông qui định phương pháp xây dựng tổ chức và quốc gia trong phạm vi đế giễu cợt Mông Cũ kĩ.
Thiết Mộc Chân khuyến khích phục tòng tuyệt đối và đổi lại sẽ trao sự phong phú cho binh lính bằng các chiến lợi phẩm có được. Khi tiến công bại bộ lạc kẻ địch, ông không sát hại hoặc ruồng bỏ đấu sĩ của họ mà bảo hộ và thích hợp nhất tham gia đế chế giễu của bản thân mình. Thậm chí, mẹ của Thiết Mộc Chân còn kiếm được nuôi những đứa trẻ mồ côi trong khoảng bộ lạc đối phương. Chính vấn đề này giúp Thiết Mộc Chân mạnh hơn sau mỗi lần chiến thắng vì lòng dân luôn định hình.
Thành Cát Tư Hãn đăng cơ ở một khu vực ven bờ sông Onon, hình trong sách Jami' al-tawarikh.
Thiết Mộc Chân bắt buộc cưới con gái của Thoát Lý năm 1202 nhưng bị thoái thác. Ông cũng nhận ra sự bất tuân của Thoát Lý. Sau này, Thoát Lý chạy trốn khi thấy mọi quân địch trước đó của Thiết Mộc Chân đều theo phe ông.
Năm 1206, ông hòa hợp thắng lợi các bộ lạc Mông Cũ kĩ đang bị chia rẽ, và tại hội nghị Kurultai (Hội đồng các thủ lĩnh Mông Cổ lỗ) ông đã được phong là Thành Cát Tư Hãn (có nghĩa là vua của quả đât).
Những pháp sư hàng đầu ở Mông Cổ lỗ tôn Thành Cát Tư Hãn là thây mặt của Mongke Koko Tenri (trời xanh bạt mạng) – vị thần tối cao trong quan niệm của người du mục. Khi được phần nhiều cư dân và đối thủ tôn sùng địa vị vô thượng và hài lòng sứ mạng giai cấp trái đất, Thành Cát Tư Hãn tự đưa bản thân mình lên một phong cách mới.
Bất kì sự Đối Địch Thành Cát Tư Hãn nào cũng được cho là hành động trái ý trời. Thành Cát Tư Hãn được cho là chủ nhân câu nói nhiều người biết đến: “Ta là sự trừng trị của chúa trời. Ví như các ngươi không sai phép, trời đã không cử ta xuống đây”.
Cùng thời gian hội nghị Kurultai, Thành Cát Tư Hãn bị cuốn vào cuộc tranh chấp với Tây Hạ khi tổ quốc này bắt Mông Cổ lỗ phải phục tùng và cống nạp mỗi năm. Năm 1209 khi ký kết hòa bình với Tây Hạ, non sông này thực chất đã nằm dưới trướng của Thành Cát Tư Hãn.
Giao chiến giữa quân Mông Cũ kĩ và quân Kim trong chiến dịch Dã Hồ Lĩnh (Trung Quốc) năm 1211.
Mục đích quan trọng hơn của Thành Cát Tư Hãn là xâm chiếm nhà Kim. Thứ nhất, đây là đất nước làm cho Mông Cũ kĩ trong dĩ vãng nhiều lần nuốt “sự cay đắng”. Thứ nhì, Thành Cát Tư Hãn muốn chiếm hữu lấy nguồn khoáng sản phong lưu ở miền bắc Trung Quốc. Cuộc chiến lịch sử Dã Biển Lĩnh (nay thuộc Trương Gia Khẩu, tỉnh giấc Hà Bắc, TQuốc) là bước ngoặt giữa quân Mông Cổ lỗ và triều đình nhà Kim.
Trong trận này, quân Kim áp dụng chiến sách “dồn vào một chỗ quân số” để đối phó với Thành Cát Tư Hãn vì biết rằng giả dụ dàn quân trên phổ thông quan ải thì chắc chắn sẽ thua trận. Nhà Kim dồn 450.000 lính tinh nhuệ tham gia trận Dã Đại dương Lĩnh với ý đồ phá hủy hoàn toàn quân Mông Cổ.
Nhưng ở trận đại chiến này, Thành Cát Tư Hãn tiếp thụ quan điểm của phổ quát quân sư, khác biệt là Mộc Hoa Lê, trong đó sử dụng quân quyết tử tấn công quân Kim trước. Sau đó, các cánh quân tạo dựng tuyến đường với quân số 10 vạn người tiến công tham gia mục tiêu chính yếu của đối thủ. Tướng Mông Cổ cũng rất bình tĩnh trong trận chiến giúp tinh thần binh sĩ đều bất biến. Quân Kim chưa thấy lực lượng ứng cứu vội hồi hộp và bỏ chạy.
Tranh diễn tả Trận Legnica năm 1241, diễn ra ở khu vực nay thuộc Ba Lan, giữa quân Mông Cũ kĩ và liên quân châu Âu.
Theo sử sách, xác quân Kim nằm nhan nhản trên một quy mô rộng hàng trăm dặm. Chỉ một cuộc chiến độc nhất vô nhị mà quân lực hơn trăm năm tích trữ của nhà Kim bị hủy diệt hoàn toàn. Trận đánh này buộc nhà Kim phải đầu hàng trong âu sầu.
Sau hơn chục năm tấn công nhau cùng nhà Tây Hạ và nhà Kim, Thành Cát Tư Hãn tỏ ý mệt mỏi. Năm 1218, ông cử sứ giả sang tỉnh phía đông đế quốc Khwarezm - một nước do những chiến binh Mamluk người Turk ở Ba Tư thiết kế - xin thảo luận kĩ năng sắm sửa với nước này. Thống đốc thức giấc này đã giết mổ chết sứ thần quân Mông Cổ lỗ.
Thành Cát Tư Hãn vô cùng giận dữ, sai 20 vạn quân sang Khwarezm phục thù. Với chiến lược và chiến thuật vượt trội cùng quân sĩ tinh nhuệ, quân Thành Cát Tư Hãn mau chóng tiêu diệt tổ quốc Khwarezm. Viên thống đốc dám xúc phạm Thành Cát Tư Hãn đã bị đổ bạc nóng chảy vào tai và mắt.
Sau khi đế quốc Khwarezm bị hủy hoại năm 1220, Thành Cát Tư Hãn nghe theo đề nghị của mãnh tướng Tốc Bất Đài chia đạo quân Mông Cũ kĩ thành hai cánh. Thành Cát Tư Hãn dẫn quân chủ lực về Mông Cổ bằng phương pháp đi xuyên qua Afghanistan và Ấn Độ.
Cánh quân còn lại do Tốc Bất Đài lãnh đạo, hành binh qua vùng Kavkaz, tiến công vào Armenia và Azerbaijan. Quân Mông Cổ lỗ đã tàn phá Gruzia, chiếm đoạt trung tâm thương nghiệp và quân sự của cộng hòa Genova, tiến sát nách Hồ Đen.
Một sự kiện xảy ra là khi trở về cố hương, quân của Tốc Bất Đài bị liên quân Cuman-Kipchak gốc Thổ ở phía tây Biển Đen lên đến 80.000 bộ đội tiến công. Lãnh đạo của đạo quân Nga Kiev này là Mstislav Gan góc và Mstislav III. Dù Tốc Bất Đài gửi sứ giả xin cầu hòa nhưng người đưa tin đã bị quân Nga hành quyết.
Quân Mông Cũ kĩ phong toả Baghdad năm 1258, thường được coi là một trong những sự kiện riêng biệt thảm khốc nhất trong lịch sử của Hồi giáo.
Tốc Bất Đài nổi nóng, ra lệnh tiến công quân Nga Kiev và đánh tan đạo quân này tại sông Kalka năm 1223. Quân Mông Cổ lỗ càn quét khắp cương vực Nga và chỉ dừng lại ở sông Samara (một chi lưu của sông Volga, chảy qua nhì thức giấc Orenburg và Samara, liên bang Nga hiện giờ) khi bị tướng Ghabdulla Chelbir lãnh đạo mai phục gây tổn hại nặng nằn nì.
Sau thất bại “xiểng liểng”, quân Nga hài lòng lời cầu hòa. Nga dù hòa nhưng vẫn trong tư thế điếm nhục và phải chịu thần phục, cống nạp cho Thành Cát Tư Hãn. Sử sách ghi lại rằng, để ăn mừng thắng lợi, Tốc Bất Đài đã để một tấm ván lớn lên đầu 6 vương công Nga, trong đó có tướng Mstislav III. Họ bị tấm ván này đè tới chết.
Thành Cát Tư Hãn không bao giờ chịu thua trận và dù sau khi chết, ông vẫn tiếp diễn báo thù những gì dang dở. 10 năm sau ngày ông mất, cánh quân Mông Cũ rích một lần nữa quay trở lại Nga dưới sự lãnh đạo của Bạt Đô, chinh phục hoàn toàn cương vực Nga Kiev và Bolga Bulgar. Mối thù năm xưa được trả lại hoàn toản.
Trước khi chết, Thành Cát Tư Hãn nói ra ý tưởnrg tác chiến giữa 3 đế quốc lớn là Mông Cũ rích, Kim và Nam Tống. Ông nói: "Quân tinh nhuệ của Kim ở Đồng Quan, phía nam chiếm giữ cứ Liên Sơn, phía bắc bị hạn giễu cợt bởi sông lớn, như thế khó tấn công với tốc độ cao. Tống và Kim có mối thù truyền kiếp, giả liên Tống thì tiến công Kim sẽ dễ. Bởi lúc này Kim vội vàng, trưng binh hàng vạn, tiếp tế gian khổ, người ngựa mệt mỏi, ta sẽ tấn công thắng".
Nói xong xuôi, Thành Cát Tư Hãn khuất. Ông tắt hơi gần Lục Bàn Sơn, TQuốc năm 1227, thọ 66 tuổi. Nguồn gốc cái chết của ông vẫn còn phổ thông bí ẩn, trong đó có giả thuyết về ngã ngựa, bị đầu độc hoặc người Đảng Hạng giết hại. Đảng Hạng là một tộc người nói tiếng Khương và đã di trú đến khu vực Tây Bắc TQuốc trước thế kỷ 10.
Tranh diễn đạt Hải chiến giữa quân Mông Cổ lỗ và quân Nhật Phiên bản năm 1281
Thắng lợi của Thành Cát Tư Hãn hiện giờ được nhìn kiếm được căn bản nhờ kế sách quân sự tài tình cũng như nắm bắt được năng lực của đối thủ. Ông có một chuỗi hệ thống do thám rất mạnh và lập cập có được các kĩ nghệ mới của địch thủ.
Nô lệ Mông Cổ hủ được đoàn luyện hà khắc, tuyệt đối chung tình dưới trướng Thành Cát Tư Hãn sẽ đảm nhiệm kĩ năng trinh sát. Họ sẽ cưỡi những con ngựa thấp gầy của Mông Cũ rích nhưng độ can đảm và hoạt động tầm xa rất ưu việt. Khi biết được thông tin mật, những người lính này sẽ dùng hệ thống báo hiệu, đuốc và khói để truyền tin. Dường như là cách dùng trống hay cờ hiệu cũng mang phổ biến thông tin quan trọng.
Trong số 8 vạn quân tinh nhuệ, mỗi người bộ đội ra trận đều mang theo trọn vẹn cung tên, lá chắn, dao rựa và thòng lọng. Họ cũng mang theo túi đựng đồ ăn, khí cụ và áo quần ấm. Những chiếc túi có tài năng chống thấm nước này là một bình dưỡng khí cần thiết nếu quân sĩ phải vượt sông.
Quân kị binh thường có kiếm ngắn, giáo mác, áo giáp, rìu chiến và móc. Những chiếc móc có tính năng kéo đối phương ngã khỏi lưng ngựa để dễ bề hủy hoại. Bộ đội của Thành Cát Tư Hãn sống cả đời trên thảo nguyên nên họ rất rành cưỡi ngựa, bắn cung. Lợi thế lớn nhất của những người bộ đội này là yếu tố khiển ngựa chạy nước đại nhưng vẫn rảnh tay để bắn tên hạ đối phương. Tài năng bố trí đội hình cũng như quân hậu cần của Thành Cát Tư Hãn giúp quân sĩ không mỏi mệt và có thể giao chiến phổ thông ngày liên tục.
Tranh vẽ cổ hủ về những kẻ ách thống trị người Mông Cổ.
Theo như các số liệu của các nhà sử học Iran như Rashid-ad-Din Fadl Allah thì người Mông Cổ đã giết mổ khoảng trên 70.000 dân ở Merv (thành phố Mary tại Turkmenistan hiện tại) và trên một triệu dân ở Nishapur (thủ phủ thức giấc Khorasan, ở phía đông bắc Iran) .
China cũng chịu sự suy giảm bi thảm về dân số. Trước khi người Mông Cổ hủ xâm lược, TQuốc có khoảng 100 triệu dân; sau khi xong xuôi việc xâm lấn năm 1279, điều tra dân số năm 1300 cho thấy chỉ còn khoảng 60 triệu dân. Phổ biến học giả nghĩ rằng chính quân Mông Cũ kĩ của Thành Cát Tư Hãn gây ra nguyên cớ cái chết của 40 triệu người China dù điều này chưa được kiểm chứng.
__________________
Để đánh đâu thắng đấy, quân đội của Thành Cát Tư Hãn phải được công ty vô cùng quy củ nhưng lại có phần linh động, thoải mái. Ông thường tìm hiểu rất kỹ địch thủ bằng hoạt động do thám cực kì công sức. Mời bạn đọc bài tiếp theo xuất phiên bản sáng sớm 12.10 để hiểu thêm về tài yếu tố binh khiển tướng của Thành Cát Tư Hãn.
Xem nhiều hơn: Máy bơm chìm nước thải giá rẻ
0 nhận xét: